Szkodliwe substancje w kosmetykach – czego unikać i dlaczego?

🔍 Dlaczego warto czytać skład kosmetyków?

Wiele popularnych kosmetyków zawiera składniki, które mogą działać drażniąco, alergizująco, a w dłuższej perspektywie nawet toksycznie dla organizmu. Choć są dopuszczone do użytku przez prawo kosmetyczne, coraz więcej badań wskazuje na ich potencjalnie szkodliwe działanie. Poniżej przedstawiamy listę najczęściej wymienianych kontrowersyjnych substancji – wraz z wyjaśnieniem, dlaczego warto ich unikać.

☠️ 1. Parabeny (np. methylparaben, propylparaben)

Co to jest?
To konserwanty, które chronią kosmetyk przed rozwojem bakterii i grzybów.

Dlaczego szkodliwe?

• Mogą zaburzać gospodarkę hormonalną (działają jak estrogeny).

• Podejrzewane o zwiększenie ryzyka raka piersi (zwłaszcza przy długotrwałej ekspozycji).

• Powiązane z alergiami skórnymi i podrażnieniami.

🌊 2. SLS i SLES (Sodium Lauryl Sulfate, Sodium Laureth Sulfate)

Co to jest?
To detergenty i środki pianotwórcze, obecne w żelach do mycia, szamponach, pastach do zębów.

Dlaczego szkodliwe?

• Silnie odtłuszczają i wysuszają skórę.

• Uszkadzają naturalną barierę hydrolipidową.

• Mogą wywoływać łupież, trądzik, a także AZS i egzemy.

• Działają drażniąco na oczy i błony śluzowe.

🧪 3. PEG i PPG (Polyethylene Glycol, Polypropylene Glycol)

Co to jest?
To syntetyczne emulgatory i rozpuszczalniki, stosowane w kremach, balsamach i szamponach.

Dlaczego szkodliwe?

• Mogą uszkadzać warstwę lipidową skóry.

• Zanieczyszczone tlenkiem etylenu i 1,4-dioksanem (substancje potencjalnie rakotwórcze).

• Zwiększają przenikalność skóry dla innych toksyn.

🧴 4. Silikony (np. Dimethicone, Cyclopentasiloxane)

Co to jest?
Substancje wygładzające, tworzące warstwę okluzyjną – obecne w serum, odżywkach, podkładach.

Dlaczego szkodliwe?

• „Zapychają” skórę i pory – mogą pogarszać trądzik.

• Utrudniają oddychanie skóry.

• Nie są biodegradowalne – szkodzą również środowisku.

☢️ 5. Donory formaldehydu (np. DMDM Hydantoin, Imidazolidinyl Urea)

Co to jest?
Konserwanty powoli uwalniające formaldehyd – silnie toksyczną substancję.

Dlaczego szkodliwe?

• Mogą wywoływać podrażnienia skóry, wysypki i łzawienie oczu.

• Formaldehyd został sklasyfikowany jako czynnik rakotwórczy.

• Zwiększone ryzyko kontaktowego zapalenia skóry.

🧫 6. EDTA (Disodium EDTA, Tetrasodium EDTA)

Co to jest?
Stabilizator i środek chelatujący, często dodawany do kosmetyków myjących i kolorowych.

Dlaczego szkodliwe?

• Może powodować mikroreakcje alergiczne i osłabiać barierę skóry.

• Trudno biodegradowalny – obciąża środowisko wodne.

🧻 7. Triclosan

Co to jest?
Silny środek antybakteryjny stosowany m.in. w pastach do zębów, dezodorantach, mydłach.

Dlaczego szkodliwe?

• Wpływa na działanie hormonów tarczycy.

• Może przyczyniać się do rozwoju oporności bakterii.

• Powiązany z problemami skórnymi, wysypkami i stanami zapalnymi.

🧊 8. Aluminium (np. Aluminium Chlorohydrate w dezodorantach)

Dlaczego szkodliwe?

• Podejrzewane o związek z rozwojem raka piersi i choroby Alzheimera (choć badania są w toku).

• Zatyka gruczoły potowe, co może zaburzać termoregulację organizmu.

⚠️ Jakie choroby mogą wywołać szkodliwe składniki?

• Trądzik kosmetyczny

• Alergie i kontaktowe zapalenie skóry

• Egzema, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry

• Zaburzenia hormonalne

• Przyspieszone starzenie się skóry

• Zwiększone ryzyko nowotworów

• Podrażnienia dróg oddechowych i oczu

✅ Jak się chronić?

• Czytaj składy (INCI) i unikaj kontrowersyjnych substancji.

• Wybieraj certyfikowane kosmetyki naturalne lub wegańskie.

• Korzystaj z aplikacji do analizy składu.

• Stosuj zasadę "mniej, ale lepiej" – mniej składników, lepszy efekt.